nov 30, 2022 | nieuws
De afgelopen 5 jaar heeft de provincie met diverse pilots onderzocht hoe zoveel mogelijk inwoners, bedrijven en gemeenten mee kunnen doen met:
- eigen en collectieve opwek van elektra in de buurt
- thuis energie besparen
- en buurtwarmteprojecten
De waardevolle lessen die in deze pilots geleerd zijn, worden nu toegepast om 8 wijkplannen tot uitvoering te brengen. Dit samen met 8 gemeenten, de bewoners, corporaties (sociale verhuur) en ondernemers van nog uit te kiezen wijken of buurten. Om deze samenwerking mogelijk te maken en de geleerde lessen verder in Brabant te delen bundelt de provincie de krachten met Buurkracht. Een organisatie die sinds 2013 buren met elkaar verenigt om zo samen stappen te zetten richting verduurzaming.
In samenwerking met Buurkracht en 8 gemeenten
Voor het vervolg op het programma SIE1 slaat de provincie de handen ineen met Buurkracht en samen nodigen ze 8 gemeenten uit om te komen tot, door de bewoners gedragen, wijkuitvoeringsplannen. De provincie wil de energietransitie versnellen door de geleerde lessen in de praktijk brengen, in samenwerking met gemeenten en hun inwoners.
De combinatie van de geleerde lessen uit SIE 1 en de ruime ervaring van Buurkracht met het maken en uitvoeren van wijk- en buurtacties biedt de deelnemers aan SIE2 een goede basis om de volgende stap in de energietransitie te zetten. Van pilots naar echte uitvoering in wijk en buurt.
De lessen die hieruit voortkomen kunnen andere gemeenten weer ondersteunen bij hun uitvoering. Hoe deze opschaling gemaakt kan worden en hoe de provincie hieraan bij kan dragen wordt met hulp van de TU/e en UvT binnen dit programma onderzocht.
Samenwerking ondertekend
Op vrijdag 25 november hebben gedeputeerde Anne-Marie Spierings van Energie, Circulaire Economie en Milieu en Roel Woudstra, algemeen directeur van Buurkracht, de samenwerking tussen de provincie en Buurkracht ondertekend. De ondertekening vond plaats in Mariahout, in de gemeente Laarbeek. In Mariahout zijn Buurkracht en de gemeente Laarbeek recent gestart met de vorming van een buurtteam. Cis van Beers, buurtbegeleider van Buurkracht, en Monique Giebels, beleidsmedewerker warmtetransitie van gemeente Laarbeek, vertellen: “Deze week hebben we met 5 inwoners een inleidend gesprek gehad over de eerste stappen naar aardgasvrij wonen in Mariahout. De volgende stap is het uitzetten van een enquête onder alle inwoners. Aan de hand van de resultaten wordt bepaald op welk thema de komende maanden wordt ingezet. Denk bijvoorbeeld aan dak- of spouwmuurisolatie voor een hele rij huizen, of een gezamenlijk initiatief om groene daken aan te leggen. Nadat het thema is bepaald, gaan inwoners zelf aan de slag met bijvoorbeeld het aanvragen van offertes bij installateurs. Middels informatiebijeenkomsten blijven geïnteresseerde inwoners aangehaakt. Wanneer het proces tot verduurzaming is opgestart, blijft Buurkracht vinger aan de pols houden, maar de regie ligt in handen van de bewoners.”
Gedeputeerde Anne-Marie Spierings is erg blij met de samenwerking met Buurkracht: “We moeten ervoor zorgen dat inwoners een centrale plek hebben in de verduurzaming van hun eigen omgeving. Dat doen we samen met Buurkracht omdat ze heel veel kennis hebben van wijkaanpak. Zo zetten we op buurt- en wijkniveau concrete stappen om van het aardgas af te komen.”
Enthousiasme voor deelname gemeenten groot
De geleerde lessen uit SIE1 en de ervaringen van Buurkracht worden de komende jaren in samenwerking met acht Brabantse gemeenten in de praktijk gebracht. Inmiddels lopen er al gesprekken met verschillende gemeenten over een deelname aan SIE2.
nov 29, 2022 | nieuws
Op Prinsjesdag kondigde het Kabinet een fors pakket maatregelen aan om de hoge energielasten te compenseren. Dat is goed en het moet ook gebeuren om op korte termijn de pijn te verlichten, vindt directeur Buurkracht Roel Woudstra. “Maar de enige echt structurele oplossing is dat mensen hun huizen energiezuiniger maken. En dat lukt alleen als je hen door een goed proces leidt.”
Energiearmoede is in recordtijd maatschappelijke thema nummer 1 geworden. Nóg een reden om vaart te maken met verduurzaming van woningen. “Dat staat overal hoog op de agenda, maar op gemeentehuizen blijft het proces vaak toch hangen in vooral veel praten”, zegt Woudstra. “Er is bovendien nog altijd koudwatervrees om bewoners er echt bij te betrekken, terwijl dat cruciaal is. Geen warmtetransitie zonder doordacht proces waarin bewoners een stem hebben. En er is nú momentum, want met de huidige energietarieven wil iederéén besparen. Daar helpen wij bij.”
Succesfactoren voor een goed proces
- Procedurele rechtvaardigheid: van tevoren is helder hoe het gaat lopen, en iedereen kan meedoen.
- Een overzichtelijke doorlooptijd: het moet niet te lang duren, anders haken bewoners en vrijwilligers af.
- Concrete resultaten: het leidt altijd tot iets tastbaars, zoals buurtacties, een wijkplan of besparing.
“In onze bewezen aanpak zijn dit vaste ingrediënten”, zegt Roel. “Waarbij onze onafhankelijkheid een extra troef is – zeker nu het vertrouwen in de overheid zo gedaald is. Vanuit die positie slaan wij de brug tussen bewoners en gemeenten.”
Dit is deel 2 van een vierluik over hoe Stichting Buurkracht de kracht van buren en buurten naar boven haalt en participatie organiseert. Meer informatie over hoe Buurkracht dit doet? Neem dan contact op via roel@buurkracht.nl.
*Deze tekst is ook verschenen in VNG-magazine – oktober 2022
nov 29, 2022 | nieuws
De boerenprotesten laten zien wat er kan gebeuren als overheden niet samenwerken met bewoners. Participatie is keihard nodig. Het helpt ontwikkelingen versnellen, creëert draagvlak en leidt tot betere oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. Maar hoe krijg je bewoners mee die echt voor beweging zorgen? Hoe organiseer je buurkracht die voor je werkt?
“Bij veel gemeenten zitten steeds dezelfde bewoners aan tafel”, zegt Roel Woudstra, directeur van Stichting Buurkracht. “Betrokken mensen die veel kennis in huis hebben en daar graag over discussiëren. Daarin schuilt ook het risico dat het vooral een praatgroep blijft, die bovendien de aansluiting met de grote middengroep mist. Voor succesvolle participatie zijn daarom naast deze inhoudelijke experts twee andere types onmisbaar: verbinders en ondernemers. Wij helpen gemeenten om ook hén te vinden.”
De ideale participatiemix
- inhoudelijke experts, een belangrijke schakel omdat zij voor hun buren zaken minder complex kunnen maken.
- verbinders die de contacten leggen, de buurt weten te enthousiasmeren en het gezellig maken.
- doeners/ondernemers die vooruit willen, afspraken en plannen maken, structuur aanbrengen en zorgen dat het proces blijft draaien.
Roel: “Als je die drie talenten bij elkaar brengt en daar een team van smeedt, heb je goud in handen voor een goede samenwerking met bewoners. Waarin je met elkaar verder komt.”
Meer weten?
Dit is deel 1 van een vierluik over hoe Stichting Buurkracht de kracht van buren en buurten naar boven haalt en participatie organiseert. Meer informatie over hoe Buurkracht? Neem dan contact op via roel@buurkracht.nl.
*Deze tekst is ook verschenen in VNG-magazine – augustus 2022
nov 2, 2022 | nieuws
De Molenwijk in Amsterdam Noord is één van de pioniersbuurten in de overgang naar aardgasvrij. Buurtbewoners schreven, in samenwerking met Buurkracht, !Woon, de Gemeente Amsterdam en woningcorporaties de Alliantie en Eigen Haard een gedragen buurtplan dat zij op maandag 3 oktober met trots toonden aan kamerlid Pieter Grinwis en wethouder Zita Pels. Het buurtteam heeft uitgezocht welke mogelijkheden er bestaan om de Molenwijk te verduurzamen. Hierin zat een extra uitdaging; een deel van de flats is in het bezit van woningcorporaties, en een deel betreft gespikkeld bezit.
Voor en tijdens een wandeling tussen de dertien flatgebouwen vond een goed gesprek plaats tussen de buurtbewoners en de genodigden, waarin scherpe vragen werden gesteld. Er werden ervaringen en mogelijke oplossingen uitgewisseld die resulteerden in een mooie belofte: het buurtteam mag extra aandacht en ondersteuning verwachten van de gemeente Amsterdam. Een mooie uitkomst, na een dag waarop de krachten werden gebundeld.
Christen Unie kamerlid Pieter Grinwis: Fantastisch om te zien hoe Buurkracht buurtbewoners begeleidt bij de ongelofelijk ingewikkelde operatie om een wijk te verduurzamen. Prachtig om te zien hoeveel vertrouwen Buurkracht geniet. Iets wat voor een gemeente iets minder vanzelfsprekend is.
Wethouder Zita Pels: Dit zijn betrokken bewoners die samen de schouders eronder zetten en de grote opgave van verduurzaming proberen te pakken. Van een dergelijke samenwerking kunnen we veel leren. Iets wat ik graag oppak bij andere trajecten, zoals onze isolatie-opgave. Daarom heb ik deze buurtbewoners vandaag ook uitgenodigd om mee te denken over ons isolatie-offensief.
Buurtteamlid Gonnie du Gardijn: De grootte van de groep aanwezige mensen viel me niet tegen, met opmerkelijk veel belangstelling vanuit de gemeente. Ik heb de indruk dat zij erg betrokken waren bij de problematiek en ze allen van goede wil waren en wilde luisteren en leren. Volgens mij hebben we de complexiteit van de opgave helder kunnen overdragen en zowel de mogelijkheden als de onmogelijkheden uit het plan kunnen toelichten. Mijn hoop is dat het geluid uit onze wijk duidelijk is overgekomen in Den Haag. De bal ligt nu bij hun.
Buurtteamlid Tineke Geurs: Eerlijk gezegd ging ik met gemengde gevoelens naar de bijeenkomst, maar de uitleg en inzet van Pieter Grinwis en de andere genodigden heeft me positieve energie gegeven. Er werd met oprechtheid naar de bewoners geluisterd tijdens de bijeenkomst en gemaakte fouten aan de kant van de overheid en gemeente werden zelfs erkend en toegegeven. Hierdoor voelde het niet alsof wij Pieter en de wethouders heel erg moesten overtuigen, maar was het een heel gelijkwaardig gesprek waarin van elkaar leren centraal stond.
nov 2, 2022 | nieuws
Grote daken omtoveren tot zonnedak; een vooruitgang voor de leefomgeving, want de energie wordt lokaal en duurzaam opgewerkt. Maar hoe gaat dit in zijn werk? Het begint vaak met actieve, betrokken bewoners die besluiten een energiecoöperatie op te richten. Door vervolgens samen te werken met de eigenaar van een omvangrijk dak, kan er een zonnedak gerealiseerd worden waar de leefomgeving de vruchten van plukt. Het dak verduurzaamt namelijk de buurt, maar brengt ook financiële voordelen met zich mee voor de eigenaar van het dak, de deelnemers die meedoen aan het project en voor nieuwe leefbaarheidsprojecten in de buurt. Buurkracht begeleidt alle partijen in dit proces en brengt hen samen, zodat buren samen stroom kunnen opwekken. Nieuwsgierig geworden? Hier namen ze het heft in eigen hand.
Marrum
Energiecoöperatie Mei-inoar Grien (met elkaar groen) plaatste deze zomer 200 zonnepanelen op het dak van het dorpshuis in Marrum (Friesland). Het vrijwillige bestuur van de coöperatie zet zich in voor een duurzamere buurt. De coöperatie huurt het dak van het dorpshuis en mag deze 16 jaar lang gebruiken. Het dorpshuis ontvangt een jaarlijkse vergoeding voor het beschikbaar stellen van het dak en na 16 jaar ontvangen zij de installatie voor een symbolisch bedrag van €1,-. Er doen in totaal twintig buurtbewoners mee aan dit project. De winst die de coöperatie maakt met dit zonnedak wordt gebruikt om de lokale leefbaarheid te bevorderen. Denk hierbij aan nieuwe duurzame projecten of het uitkeren van bedragen aan lokale initiatieven vanuit de bewoners van de regio.
Garnwerd
In Garnwerd (Groningen) plaatste de energiecoöperatie GLOED op 22 september 2022 266 zonnepanelen op het dak van een grote schuur van de familie Vellinga. Eerder, in oktober 2021, werd een ander dak van diezelfde familie al omgetoverd tot zonnedak. Twintig omwonenden hebben geïnvesteerd in zonnedak Vellinga 2 en dragen daarmee bij aan het lokaal opwekken van duurzame energie. De naam GLOED staat voor Garnwerd Lokaal Onafhankelijk en Duurzaam en is in 2016 opgericht. De coöperatie wordt bestuurd door vrijwilligers die, door hun krachten te bundelen, duurzame energieprojecten realiseren. Naast zonnedaken houdt de coöperatie zich ook bezig met het organiseren van elektrische deelauto’s en een toekomstige zonnecarport.
Broeksterwoude Boonstra
Enerzjykoöperaasje Feanwâlden (EFK U.A. / Energiecoöperatie Veenwouden) heeft dit jaar op een bedrijfsschuur in Broeksterwoude (Friesland) 266 zonnepanelen gerealiseerd. Geschat is dat deze panelen 95.000 kWatt-uur per jaar gaan produceren. Twintig omwonenden hebben dit zonnedak mogelijk gemaakt en geïnvesteerd. Dit is een mooi eerste grote succes van EFK U.A. die pas sinds 2022 bestaat en wordt bestuurd door vrijwilligers. Het voornaamste doel van de coöperatie is om de regio Feanwâlden e.o. duurzamer te maken. Dit doen zij door duurzame energie lokaal op te wekken. Hiervoor worden in de nabije toekomst verschillende projecten opgestart die bestaan uit zonnedaken, een zonneweide en op langere termijn mogelijk windmolens.
Geïnteresseerd in een zonnedak met de buurt? Kijk hier voor meer informatie.
sep 22, 2022 | nieuws
Er is meer nodig dan goede bedoelingen
Ferdinand is projectleider bij de Gemeente Hollands Kroon, maar heeft zichzelf sinds kort omgedoopt tot ‘aanjager van energiebesparing en groene warmte’. “De titel ‘projectleider’ doet namelijk vermoeden dat waar ik mee bezig ben iets tijdelijks is, maar energiebesparing is iets voor de eeuwigheid. Deze nieuwe titel dekt de lading veel beter en zal ik voorlopig houden, denk ik”, aldus Ferdinand.
Dat Ferdinand hart voor de zaak heeft, blijkt uit zijn betrokkenheid bij de energietransitie die de inwoners van gemeente Hollands Kroon te wachten staat. In Wieringerwaard komt eind deze maand een aantal actieve buurtbewoners samen met Buurkracht om na te gaan hoe zij buurkracht kunnen gaan opwekken in de buurt. De kracht en de werking hiervan heeft Ferdinand afgelopen zomer al mogen aanschouwen.
Hij hielp de dorpsraad in een ander dorp met het verspreiden van folders over een energiescan-actie. Middels de scans kan worden nagegaan wat de grootste gemene delers van de woningen zijn qua verduurzamingsmogelijkheden. Deze kunnen vervolgens collectief worden aangepakt, wat sociale cohesie en mogelijk inkoopvoordeel oplevert.
Ferdinand: “De dorpsraad en ik deelden voor de verspreiding het gebied in 5 gedeeltes in van ongeveer 50 huizen. Deze brachten we huis-aan-huis langs, waarbij we aanbelden en de inwoners die opendeden meer context gaven over de energiescan en de voordelen vertelden. Het werd me al snel duidelijk dat ik niet de juiste persoon was om inwoners hierover te informeren. De deuren gingen maar zelden open. Waar ik succes had bij maar 2 huizen die mee wilden doen, hadden de mensen van de dorpsraad bijna 100% succes. Bijna iedereen wilde eigenlijk wel zo’n energiescan.”
Volgens Ferdinand zit het verschil ‘m in het vertrouwen dat wordt geschept, of beter nog, wat er al is, van buur tot buur. “In veel dorpen kennen inwoners elkaar soms al hun hele leven. Zij delen ervaringen en weten wat er speelt achter de voordeur. De dorpsraadleden die aanbelden staan daarmee op gelijke hoogte met de andere inwoners. Ja, ik kan wel zoveel beweren, maar ik blijf van de gemeente natuurlijk. Dat is toch echt anders dan je buurman die je dagelijks ziet lopen en waarmee je regelmatig een praatje maakt. Kortom, een vertrouwd gezicht werkt. Ik merk trouwens wel dat als zo’n project langer loopt en mensen me leren kennen, er ook tussen mij en de bewoners een band ontstaat. Reden te meer dus om te investeren in een goede relatie, want zo word je langzaam zelf ook een bekende in de buurt.”
