jun 29, 2020 | case
Hoe bereiden we ons voor op een woning zonder aardgas? Wat hebben we daarvoor nodig? Bewoners van ’t Ven in Eindhoven volgen de Wijkaanpak Energie van Buurkracht en smeden hun eigen buurtplan. Dat geeft huiseigenaren handvatten om straks klaar te zijn voor de switch naar een alternatieve warmtebron, ongeacht welke dat is.
“We zien dat deze trajecten behalve dat ze mensen in beweging brengen, ook bijdragen aan de sociale cohesie. Én we weten dankzij deze pionierstrajecten nu veel beter hoe we verder willen. Zowel met deze wijken als met de wijken die nog van start gaan.” Roozbeh Nikdel, gemeente Eindhoven
Het begon in 2018, toen de gemeente Eindhoven ’t Ven samen met de Sintenbuurt en de Generalenbuurt aanwees als pionierswijken om versneld van het aardgas af te gaan. Voor ’t Ven was zelfs al een potentiële alternatieve warmtebron in beeld. Dat wil zeggen: de gemeente onderzocht de mogelijkheden om de wijk aan te sluiten op een bestaand warmtenet. Geert van Bergen, inwoner van de wijk: “We kregen allemaal een uitnodiging in de brievenbus voor een bijeenkomst over het pioniersproject. De opkomst was hoog; ik was niet de enige die benieuwd was wat dit voor ons ging betekenen.”
Belang van participatie
Geert was een van de zeven buren die zich meldden voor het ‘meedenkteam’ waarvoor de gemeente gegadigden zocht. Roozbeh Nikdel, projectleider bij gemeente Eindhoven: “Wij vinden het belangrijk dat bewoners meedenken en zelf met plannen komen. Alleen zo creëer je draagvlak. We hebben Buurkracht gevraagd om daarbij te helpen door ’t Ven en de andere pionierswijken te organiseren, bewoners te activeren en samen met bewoners gestructureerd naar een buurtplan toe te werken. Overal was daarvoor animo genoeg; geweldig dat zo veel bewoners zich vrijwillig hebben opgeworpen om daarvoor de kar te trekken in hun eigen buurt.”
Voortvarend van start
Het meedenkteam van ’t Ven ging voortvarend van start. Daarbij hielden de leden de wijk op de hoogte van de voortgang, onder andere met updatekaarten, online verslagen en op gezette tijden nieuwe buurtbijeenkomsten. Geert: “De plannen liggen grotendeels klaar. Maar omdat de uitkomsten van het haalbaarheidsonderzoek voor het warmtenet op zich laten wachten, missen we nog belangrijke gegevens voor de afronding. Want welke stappen voor de hand liggen en in welke volgorde, hangt er ook van af of je huis wel of niet op een warmtenet wordt aangesloten.”
Niet stilgezeten
In afwachting van de resultaten, die een dezer dagen worden verwacht, heeft het meedenkteam niet stilgezeten. “Dat zou zonde zijn geweest van al het werk dat we al gedaan hadden. We hebben ons dan ook ingezet om de aandacht vast te houden. Onder meer door aansluiting te zoeken bij een ander initiatief in ’t Ven voor een buurt-energieloket. Samen maken we bewoners ervan bewust dat ze nu al maatregelen kunnen nemen die altijd goed zijn, zoals dak- en spouwmuurisolatie. Daarvoor maakt het niet uit wat het eindplaatje is, een warmtenet of iets anders. Je hebt er altijd plezier van.” Deze samenwerking leidde onder meer tot verschillende workshops voor de buurt, waarvan de laatste helaas niet door kon gaan vanwege corona.
Nieuwe fase
Nu de coronamaatregelen langzaam versoepeld worden en het haalbaarheidsonderzoek van de gemeente op z’n eind loopt, gaat ’t Ven weer een nieuwe fase in. Roxanne, de buurtbegeleider van Buurkracht: “Het ziet ernaar uit dat het warmtenet er komt, maar dat daarop in eerste instantie woningen van de woningbouwvereniging worden aangesloten. Dat betekent dat de focus nu ligt op het onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om je woning klaar te maken voor aardgasvrij. Om daarvoor een stappenplan te bepalen, gaan we vier tot zes representatieve woningen helemaal doorlichten op de mogelijkheden. Binnenkort gaan we op zoek naar huiseigenaren in ’t Ven die hun woning daarvoor beschikbaar willen stellen. De scans van deze woningen helpen om het stappenplan heel concreet in te vullen voor de meeste bewoners van ’t Ven.”
Blij met wat ontstaat
Een volgende stap is om voor de buurt gezamenlijke acties op te zetten, bijvoorbeeld om collectief isolatiemaatregelen te nemen, of zonnepanelen aan te schaffen. Al naargelang waar in ’t Ven behoefte aan is. Geert: “Het is een proces van vallen en opstaan, maar ik ben blij met wat ik zie ontstaan in ons team en in de buurt. Daarbij helpt de ondersteuning van Buurkracht zeker. De communicatie met de buurt is bijvoorbeeld heel professioneel geregeld.” Ook Roozbeh is opgetogen: “We zien dat deze trajecten behalve dat ze mensen in beweging brengen, ook bijdragen aan de sociale cohesie. Daar zijn wij als gemeente heel gelukkig mee. Én we weten dankzij deze pionierstrajecten nu veel beter hoe we verder willen. Zowel met deze wijken als met de wijken die nog van start gaan.”
Meer weten?
Wijkaanpak Energie
Leestips
In heel Nederland bereiden buurten zich met de Wijkaanpak Energie voor op aardgasvrij. Van Eindhoven en ‘s-Hertogenbosch tot Deventer en Heerhugowaard. Benieuwd? Lees deze artikelen over de ervaringen van gemeenten en bewoners.
Eindhovense Sintenbuurt pakt door met buurtplan
Eindhovense Generalenbuurt op weg naar aardgasvrij-voorbereid
Eindhoven kijkt terug op buurtaanpak aardgasvrij: missie geslaagd
Bossche buren over hun aardgasvrijplan
Aardgasvrij bewonersinitiatief in De Buitenpepers, zo ging het in z’n werk
Zo bereidt Hintham zich voor op aardgasvrij (filmpje)
jun 26, 2020 | case, nieuws
En opnieuw is er een wijk die onze Wijkaanpak Energie heeft afgerond! Bewoners van de Bossche wijk Hintham onderzochten, in samenwerking met de gemeente ‘s-Hertogenbosch en Buurkracht, wat er nodig is ter voorbereiding op aardgasvrij. Na maanden van hard werken, ligt er een plan. In plaats van een grote buurtbijeenkomst is dit aardgasvrij traject afgesloten met een video waar bewoners delen wat ze de komende maanden gaan doen.
jun 18, 2020 | case
Op 5 februari presenteerden bewoners van de Sintenbuurt hun buurtplan aan wethouder Rik Thijs. Met daarin uitgewerkt hoe de buurt zich de komende jaren kan voorbereiden op de overstap van aardgas naar een alternatieve warmtebron. Deze officiële afsluiting van het ‘AGV’-traject met Buurkracht, ofwel de Wijkaanpak Energie, luidde meteen het begin in van het vervolg. “We gaan door.”
Bewoner Sjaak Verheijen was een van de tien leden van het meedenkteam in de Sintenbuurt, dat de drijvende kracht achter het buurtplan vormde. “Ik ging uit nieuwsgierigheid naar de eerste buurtbijeenkomst over de plannen van de gemeente om onze buurt als een van de eerste in Eindhoven aardgasvrij te maken”, vertelt hij. “Zelf had ik met verschillende maatregelen het gasverbruik in huis al teruggedrongen van 1700 naar 1000 m3 per jaar. Mijn indruk was dat helemaal aardgasvrij met de huidige technologieën voor onze buurt niet te betalen is, dus ik was benieuwd hoe de gemeente dat zag. En welke stappen we als buurt nog zouden kunnen nemen.”
Altijd-goedmaatregelen
Gaandeweg bleek inderdaad dat er voor de Sintenbuurt niet onmiddellijk een aantrekkelijk alternatief voor aardgas in het verschiet lag. Het doel van het traject voor deze pioniersbuurt werd bijgesteld: van een aardgasvrij-plan naar een aardgasvrij-voorbereid-plan. Sjaak: “Iedereen kan maatregelen nemen die altijd goed zijn. Ook al is niet duidelijk hoe we onze huizen gaan verwarmen als we van het aardgas af gaan. De gemeente heeft per woningtype in onze buurt globaal in kaart gebracht wat daaraan te verduurzamen valt. In veel woningen zijn al maatregelen uitgevoerd, dus het blijft maatwerk. Maar mede dankzij die overzichten kunnen we inventariseren voor welke maatregelen in de buurt belangstelling is, en waar we mogelijk gezamenlijke acties voor kunnen opzetten. Zelf zou ik bijvoorbeeld graag mijn dak nog willen isoleren. Of de zolderverdieping, daar ben ik nog niet uit. De rest heb ik wel zo’n beetje gedaan.”
Strakke agenda
Sjaak kijkt tevreden terug op de periode waarin hij met de buurt, het meedenkteam voorop, werkte aan het buurtplan. “We kregen begeleiding van Yvette Marijnissen van Buurkracht, die de regie op de agenda hield. Het programma was behoorlijk voorgekookt, maar dat is juist goed. Het zorgde ervoor dat de nodige stappen maakten richting het buurtplan. Ook de communicatie met de buurt zat goed in elkaar. Op gezette tijden hielden we buurtbijeenkomsten en tussendoor kreeg iedereen updatekaarten in de bus. Ook de excursie naar een aardgasvrije voorbeeldwoning van de woningbouwvereniging en een gezamenlijke warmtewandeling met de warmtecamera hielpen om buren betrokken te houden.”
De blik vooruit
Nu het buurtplan is opgeleverd, wil het meedenkteam door. Zo gaan er stemmen op voor het collectief inkopen van isolatiemaatregelen. “Heel fijn ook dat de gemeente een vervolgtraject inzet in onze buurt”, zegt Sjaak. “En dat Buurkracht daarbij weer gaat helpen. Ik ben benieuwd wat daar uitkomt. Veel buren zijn gehecht aan de sfeer en de ligging van de Sintenbuurt en zullen best bereid zijn om te investeren.”
Goed voor de verbinding
Ook de gemeente en Buurkracht zien uit naar de volgende stappen. Yvette van Buurkracht: “Dat het plan er ligt is prachtig, maar nog trotser ben ik op de verbinding die ik tussen mensen zag ontstaan. Dat is een mooie basis voor wat nog gaat komen.” Roozbeh Nikdel, projectleider pioniersbuurten warmtetransitie bij de gemeente is het met haar eens: “Alleen al dat zo veel mensen bereid zijn om vrijwillig mee te denken, vind ik geweldig. We zien ook dat deze trajecten bijdragen aan de sociale cohesie in de buurten. Daar zijn wij als gemeente heel blij mee. Én we weten dankzij deze pionierstrajecten nu veel beter hoe we verder willen. Zowel met deze wijken als met wijken die nog aan de start staan. Mooie resultaten!”
Lees hier meer over de Wijkaanpak Energie
jun 16, 2020 | case
De gemeente ‘s-Hertogenbosch wil in 2050 klimaatneutraal zijn. Dat betekent dat ook de hele stad Den Bosch van het aardgas af moet. De gemeente heeft in juni 2019 vijf proefbuurten uitgekozen om daar de eerste stappen richting aardgasvrij te onderzoeken. Eén van die buurten is De Buitenpepers, een woonwijk met zo’n duizend huur- en koopwoningen uit de jaren zeventig. Maar hoe rol je zo’n onderzoekstraject als gemeente succesvol uit met voldoende participatie en draagvlak van de bewoners? Dit onderzoeken we middels een gesprek met drie betrokkenen: Monique Jansen, beleidsmedewerkers Energie bij de gemeente ’s-Hertogenbosch, Bernice Kamphuis, procesbegeleider van Buurkracht en bewoner Gabbie van der Kroef uit De Buitenpepers.
“De eerste stap is om je vanuit de gemeente goed te gaan oriënteren op de buurt”, vertelt Monique Jansen van de gemeente ‘s-Hertogenbosch. “Wij zijn in 2017 gestart met de toenmalige ‘Smart Energy Cities aanpak’, een integrale aanpak waarbij de sociaal-maatschappelijke benadering wordt gecombineerd met technisch-economische innovaties. Deze aanpak helpt om wijken versneld aardgasvrij te maken. Eén van de activiteiten in die aanpak is een wijksafari.”
“We zijn toen op de fiets door De Buitenpepers gereden en hebben binnen een paar uur tijd zoveel bewoners gesproken, informatie verzameld en ideeën opgehaald. Toen bleek al snel wat er bij de bewoners leeft. Dat was niet direct het thema aardgasvrij, maar zaken als vocht- en tochtproblemen in de huizen. Aardgasvrij wonen begint natuurlijk ook met goede woningisolatie”, aldus Monique.
Verbeteringen aan woningen inzichtelijk maken
De buurtbewoners hadden in dit stadium nog geen actieve rol. De informatie en ideeën die zijn verzameld in de oriëntatiefase naar het onderzoekstraject aardgasvrij werden gebruikt om gemeentelijk beleid rond de energietransitie voor te bereiden.
Eind 2017 startte de gemeente ’s-Hertogenbosch in De Buitenpepers om de eerste woningen in WoonConnect te zetten. WoonConnect is een online platform waar woningen worden gedigitaliseerd en bewoners kunnen zien hoe ze hun woning kunnen verbeteren om het energieverbruik te verlagen.
Krachten bundelen
“We wilden vanuit de gemeente weten welke slimme stappen je in de komende tien à twintig jaar kunt zetten richting aardgasvrij”, vertelt Monique. “Bijvoorbeeld door op een natuurlijk moment woningen voor te bereiden, als mensen een nieuwe keuken nemen of als nieuwe bewoners gaan verbouwen. Maar aangezien simpelweg WoonConnect in de buurt uitrollen niet werkt, hebben we contact gelegd met de Energiegroep Buitenpepers. Deze werkgroep bestaat uit actieve bewoners die al jaren bezig zijn met voorlichting over woningisolatie. Eind 2018 hebben we alle grondgebonden woningen in de buurt opgenomen in WoonConnect. Om vervolgens de betrokkenheid van de bewoners te vergroten heb ik vorig jaar voorgesteld om Buurkracht te betrekken binnen een totaaltraject naar aardgasvrij.”
Draagvlak creëren
Buurkracht gelooft in de kracht van buren. Het heeft aanpakken ontwikkeld om buurtbewoners te begeleiden en te stimuleren tot actie over te gaan. Dat kan een project zijn voor een groen dak, een eetbare tuin of ook voor het opstarten van een energietransitie.
In het geval van De Buitenpepers stond de wijkaanpak Energie centraal. Buurkracht werkt daarvoor met een format van aan aantal grote buurtbijeenkomsten en kleinere meedenksessies waarin bewoners zelf hun buurtplan schrijven.
Talenten uit de buurt
“Gemeenten kunnen de energietransitie niet helemaal zelfstandig doen”, zegt Bernice Kamphuis van Buurkracht. “Ze hebben niet voldoende kennis van de buurt en hebben bewoners nodig om draagvlak te creëren. Ook is het heel belangrijk om de talenten uit de buurt in te zetten. Zij hebben veelal kwaliteiten die de ambtenaren niet kunnen bieden. Wij mobiliseren de buurtbewoners, want zonder hen krijg je het niet georganiseerd.”
Pionieren
“Wij bieden vanuit Buurkracht het raamwerk als hulpmiddel en de bewoners bepalen de inhoud. Ik fungeer in feite als buffer en als verbinder tussen bewoners en gemeente, om die kloof te verkleinen. Beide partijen zijn aan het pionieren”, aldus Bernice. “Monique is wat dat betreft de ideale ambtenaar, want zij komt van kantoor af en is enthousiast. Daar heeft Den Bosch echt geluk mee. Als een buurt geen match heeft met een bepaalde ambtenaar dan moeten ze niet teleurgesteld raken maar verder zoeken. Een gemotiveerde en betrokken ambtenaar is heel belangrijk.”
Aan de keukentafel
“Voor mij was deze manier van samenwerking tussen gemeente en bewoners echt nieuw”, beaamt Monique. “Je komt al heel snel achter de voordeur, bij de mensen aan de keukentafel. Dat zijn we traditioneel alleen gewend vanuit de sociale dienstverlening, maar niet bij de milieuafdeling van de gemeente.
We waren bij de gemeente daarom ook erg gecharmeerd van Buurkracht om ons te helpen dit in de breedte neer te zetten. Door open in te steken kun je per buurt gaan onderzoeken waar de behoeftes zitten. Op die manier wordt er ook eerder wat mee gedaan.”
Vast aanspreekpunt
Als vertrekpunt voor het project werd Bernice als onafhankelijke procesbegeleider in april 2019 door Monique aan de deelnemers van de Energiegroep Buitenpepers voorgesteld. Zij hield een soort intake in de buurt met als doel een kerngroep samen te stellen. Bernice: “Ik heb geprobeerd op een enthousiaste manier zoveel mogelijk mensen aan te laten haken. Dat is in korte tijd gelukt omdat het een vrij actieve buurt is die hiervoor open staat. Daardoor hebben we in korte tijd veel stappen kunnen zetten samen met bewoners en gemeente.”
Actieve en betrokken buurtbewoners
Bij de officiële start van het Buurkrachttraject in juni 2019 waren vijf buurtbewoners betrokken: drie mensen uit de Energiegroep en twee nieuwe mensen. Een van hen is Gabbie van der Kroef, wiens vrouw Anine Vloedgraven al lange tijd in de Energiegroep actief was. “Ik vond het een heel goed initiatief en wilde daar graag deel van uitmaken,” vertelt Gabbie, “al vond ik het wel een uitdaging dat je niet heel goed inzicht hebt in alle mogelijke stappen in een vooraf gepland traject. Maar we begrepen goed dat deze aanpak juist zo is ingericht om ons te ontzorgen en niet om ons te betuttelen. Het is heel goed dat Bernice er als onafhankelijk projectleider bij kwam en het voortouw nam. Want wie zijn wij als initiatiefnemers om tegen andere buurtbewoners te zeggen dat onze buurt van het aardgas af moet? Dat kan wel discussie opleveren. Bernice gaf ons dat mandaat. Om de energietransitie aan de orde te stellen in de buurt heb je toch echt de inzet van professionals nodig. Daardoor krijg je ook meer respons van bewoners.”
Meedenkteam
Samen met de kerngroep organiseerde Bernice in juni 2019 de eerste grote buurtbijeenkomst. Daarbij gaf de wethouder ook aan de buurtbewoners uitleg over het waarom van de energietransitie en de rol van de gemeente.
Tijdens deze buurtbijeenkomst werd een groter meedenkteam opgericht dat uiteindelijk bestond uit dertig mensen verdeeld over een aantal werkgroepen voor onder meer communicatie, techniek en markten. “Buurkracht is er heel goed in om in hele korte termijn mensen bij elkaar te brengen en een meedenkteam te vormen. En ik merkte al meteen dat de buurt zichzelf heel goed kan organiseren. Het werkt als een olievlek”, vindt Monique.
Buurtplan 2020
“Een goede samenwerking en interactie tussen de werkgroepen is cruciaal om goede besluiten te kunnen nemen”, zegt ook Gabbie. “Bij ons werkte dat goed. Je moet echt de talenten, ervaring en professionaliteit van de mensen uit de groep zien te benutten. We zijn gaan kijken naar welke alternatieven technisch haalbaar en betaalbaar zijn, wat de mogelijkheden zijn van collectieve inkoop en hoeveel mensen je mee zou kunnen krijgen. De leden van het meedenkteam hadden daarbij een adviserende en coproducerende rol. Vanuit het meedenkteam hebben we zelfstandig een overkoepelend Buurtplan 2020 ontwikkeld. Naast het onderzoek naar aardgasvrij is er in De Buitenpepers bijvoorbeeld ook behoefte aan een buurtvereniging die thema’s als leefbaarheid, klimaatbestendigheid en veiligheid gaat aanpakken.”
Hoe nu verder naar aardgasvrij?
Op de laatste buurtbijeenkomst van het Buurkracht-traject presenteerde de meedenkgroep het Buurtplan 2020. Gabbie: “We hebben daarin verschillende scenario’s voor de buurt uitgewerkt. Als alternatief voor aardgas heeft op termijn de aanleg van een lage-temperatuur-warmtenet de voorkeur. Ofwel met een collectieve warmtepomp of met een net waarbij de bewoners ook zelf een eigen warmtepomp aanschaffen.”
Na de presentatie van het Buurtplan 2020 stopte het traject van Buurkracht in november 2019. “Voor mij is het project afgerond, maar ik ben nog wel betrokken”, vertelt Bernice. “Want ik zie bij de bewoners in De Buitenpepers echt een verlangen om het project voort te zetten.”
Die taak rust op de schouders van het meedenkteam. “Het is een half jaar heel intensief geweest”, zegt Gabbie. “Het vertrek van Bernice als procesbegeleider voelde wel wat abrupt en daarmee brak voor ons een nieuwe fase aan. Je krijgt een nieuwe groepsvorming en moet een doorstart maken. Het is echt een achtbaan die omhoog en omlaag gaat.”
Bewoners pakken door
Na de officiële afronding van het Buurkracht-traject stond er in De Buitenpepers een groep actieve bewoners klaar die verder aan de slag wil met het isoleren van woningen, het verbeteren van de leefbaarheid en onderzoek naar een alternatief voor aardgas.
Wethouder Mike van der Geld van de gemeente ’s-Hertogenbosch, verantwoordelijk voor onder andere Energie en Klimaat, is nauw betrokken en trots op de betrokkenheid van de inwoners uit de vijf proefbuurten, waaronder De Buitenpepers: “Wij zijn de eerste generatie die de gevolgen van klimaatverandering ondervindt en die er daarom echt iets aan gaat doen. Als we willen dat de stad bewoonbaar blijft voor onze kinderen is het nodig stappen te zetten op weg naar een duurzaam ‘s-Hertogenbosch. Het Buurtplan is een mooi voorbeeld van hoe je samen en met elkaar verder komt! In De Buitenpepers slaan de inwoners die wegen nu al in. Dat is inspirerend voor de hele gemeente. Onze ambitie is een duurzaam en CO2-neutraal ’s-Hertogenbosch in 2050 te zijn. Dit is ook onderdeel van het landelijke Klimaatakkoord. 2050 lijkt ver weg, maar vraagt nu al om actie. We zijn daarom bezig met verschillende maatregelen. Door energie te besparen en te kijken naar een andere manier van verwarmen. Bijvoorbeeld het beter isoleren van gebouwen en huizen. Ook aardgasvrij wonen en werken is daar onderdeel van.”
Subsidieaanvraag
In december 2019 zijn twaalf leden van het meedenkteam uit De Buitenpepers verder gegaan met de uitvoering van het Buurtplan 2020 en is een nieuwe coördinatiegroep gevormd. “Aanvankelijk wilden we met de coördinatiegroep in ons eigen tempo verder gaan,” vertelt Gabbie, “maar al vrij snel nodigde de gemeente ons uit om voor De Buitenpepers een subsidieaanvraag in te dienen bij het Rijksprogramma Aardgasvrije Wijken van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Daardoor brak opnieuw een intensieve periode aan om in nauw overleg met de gemeente een tekst voor de subsidieaanvraag op te stellen.”
Elke straat een ambassadeur
Aangezien er met de Rijksbijdrage een bedrag van vier miljoen euro is gemoeid, voor een aardgasvrij-aanpak voor 500 woningen, kan er per gemeente slechts één BZK-aanvraag worden gedaan.
Half februari 2020 besloot het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente ’s-Hertogenbosch echter om een BZK-businesscase op te stellen voor ’t Zand, een van de andere proefbuurten aardgasvrij.
Gabbie: “De teleurstelling binnen onze Coördinatiegroep duurde gelukkig maar kort. We gaan nu gewoon verder met ons buurtplan in nauwe samenwerking met Monique en de gemeente. De BZK-aanvraag heeft ons wel helpen nadenken over wat we willen en hoe we het gesprek met de bewoners aangaan. We richten ons nu in eerste instantie op informatie over energiegedrag en woningisolatie. We gaan verder uitzoeken wat de mogelijkheden zijn van woningisolatie, hoe je het beste gezamenlijk kunt inkopen en wat een goed alternatief is voor aardgas dat past bij onze buurt. Daarna gaan we terug naar de bewoners. Ons plan is om straks met twee straten in De Buitenpepers aan de slag te gaan met de gezamenlijke inkoop van vloer-, dak- of spouwmuurisolatie. Van daaruit kunnen we een model ontwikkelen en per straat een ambassadeur gaan aanwijzen. Het doel is om alles dan uiteindelijk te bundelen tot een aantrekkelijk aanbod.”
Het onderzoek naar één aardgasvrij-scenario passend bij de buurt wordt in 2020 voortgezet. Dat doen de bewoners in overleg met de gemeente en experts op het gebied van aardgasvrije technieken. De keuze voor het scenario wordt in de loop van 2020 voorgelegd aan de bewoners van De Buitenpepers.
Meer weten?
Wijkaanpak Energie: samen goed voorbereid naar een wijkplan aardgasvrij
jun 4, 2020 | case, nieuws
Het afgelopen jaar doorliepen buurtbewoners uit de Eindhovense Generalenbuurt de Wijkaanpak Energie van Buurkracht en smeedden ze hun eigen buurtplan richting een aardgasvrije woning. Het wijkplan is inmiddels gepresenteerd en het vervolg staat alweer voor de deur.
De Generalenbuurt is een van de drie buurten die de gemeente Eindhoven in 2018 heeft aangewezen als pionierswijken om versneld van het aardgas af te gaan. Om draagvlak te creëren vond de gemeente het belangrijk dat bewoners hierover meedachten en zelf met plannen zouden komen. Buurkracht werd daarom aangetrokken om de buurten te organiseren, bewoners te activeren en samen met hen gestructureerd naar een buurtplan toe te werken.
Meedenkteam als drijvende kracht
Drijvende kracht achter het buurtplan waren de tien leden van het meedenkteam. Zij inventariseerden via enquêtes hoe buren aankeken tegen de warmtetransitie, wat hen zou bewegen mee te doen en welke thema’s in de wijk leven. Ze onderzochten alternatieven voor aardgas, organiseerden activiteiten zoals een warmtewandeling – waarbij ze om met een warmtecamera in beeld brachten waar de isolatie voor verbetering vatbaar was. En ze hielden de wijk op de hoogte van de voortgang, onder andere met updatekaarten in de bus, online verslagen en buurtbijeenkomsten op gezette tijden.
Aardgasvrij-voorbereid-plan
Gaandeweg bleek dat er voor de Generalenbuurt niet onmiddellijk een aantrekkelijk alternatief voor aardgas in het verschiet lag. Het doel van het traject voor deze pioniersbuurt werd bijgesteld: van een aardgasvrij-plan naar een aardgasvrij-voorbereid-plan. Hieronder vallen stappen als isoleren en het nemen van zonnepanelen. Dit vergt een investering, maar buurtbewoners raken ervan overtuigd als ze medebewoners spreken die een dergelijke investering al gedaan hebben.
Zonnige toekomst
Inmiddels zijn er plannen voor een vervolgtraject dat de gemeente wil starten. In dat traject wordt er bekeken welke gezamenlijke acties opgepakt kunnen worden om het voor iedereen makkelijker te maken om maatregelen te nemen. Zowel buurtbewoners als de gemeente kijken in volle tevredenheid terug op het traject. Vanwege het plan dat is gevormd, maar ook vanwege de verbinding die is ontstaan en daarmee een versterking van de sociale cohesie in de buurt.
Wijkaanpak Energie: samen naar een wijkplan aardgasvrij
mrt 26, 2020 | case, nieuws
In februari leverden de eerste pioniersbuurten in Eindhoven hun eigen buurtplan op om hun huizen aardgasvrij-voorbereid te maken. Roozbeh Nikdel, projectleider pioniersbuurten in de gemeente, is enorm trots dat zo veel bewoners zijn opgestaan om mee te denken: “En het traject heeft óns veel inzicht gegeven in hoe we het vervolgtraject kunnen aanpakken.”
In de aanloop naar de warmtetransitie stond de gemeente voor de vraag: hoe pakken we een wijkgerichte aanpak aan? Roozbeh: “We zagen drie pijlers onder zo’n traject: participatie, technisch onderzoek naar alternatieven voor aardgas en onderzoek naar de haalbaarheid en betaalbaarheid. Bij onze verkenning van wat in de gemeente al op het gebied van participatie liep, kwamen we voortdurend Buurkracht tegen: ondersteund door Buurkracht hadden al diverse buurten mooie resultaten bereikt met gezamenlijke verduurzamingsacties. Wij zagen hierin ook een goede onafhankelijke partij om in onze pioniersbuurten bewoners te organiseren en activeren om hun eigen buurtplannen te maken.”
Heldere rolverdeling
Die pioniersbuurten waren de Generalenbuurt, de Sintenbuurt en ’t Ven. Samen stippelden de gemeente en Buurkracht uit hoe het pad naar de drie buurtplannen eruit ging zien, van benadering tot oplevering. “We begonnen met een bijeenkomst in elke buurt om bewoners te informeren en vrijwilligers te werven voor een meedenkteam dat de kar ging trekken”, vertelt Yvette Marijnissen, buurtbegeleider bij Buurkracht. “De uitnodiging verstuurden we namens de gemeente. Tijdens die bijeenkomst hebben we samen een toelichting gegeven; daarna heeft de gemeente de procesbegeleiding helemaal aan ons overgelaten. Waarbij ze wél beschikbaar bleef om informatie te geven en op verzoek van de buurten op gezette momenten mee te praten.”
Betrouwbare bronnen
Die rolverdeling – met een ervaren, onafhankelijke partij tussen bewoners en gemeente – werkte goed. Yvette: “De berichtgeving in de media over de warmtetransitie gaat alle kanten op, heel verwarrend. Ik merkte dat veel bewoners de bijeenkomsten als de enige plek zagen waar ze écht met hun vragen terecht konden. Waar ze informatie kregen over hún situatie. En waar ze ervaringen konden uitwisselen. Dat was heel waardevol. Ik kreeg ook eerlijke feedback van bewoners die ze misschien minder snel met de gemeente zouden delen. Het was echt geweldig om samen te werken met zulke betrokken, open, kritische bewoners.”
Prettige samenwerking
Ook bewoners hebben de samenwerking als prettig ervaren. Sjaak Verheijen van het meedenkteam in de Sintenbuurt: “Yvette is kordaat en hield de vaart erin, in duidelijke stappen. De communicatie verliep prettig. Ook met de buurt: de updatekaarten die bewoners in de bus kregen, de notulen van de bijeenkomsten, het buurtplan zelf, het zag er allemaal professioneel uit. Buurkracht heeft het erg goed gedaan.” Paul Ernst uit de Generalenbuurt is ook zeer positief over de begeleiding: “Ik heb gehoord dat de gemeente in samenwerking met Buurkracht een vervolgtraject start in onze buurt, met onder andere gezamenlijke maatregelen. Daar wil ik ook graag weer een actieve bijdrage in leveren.”
Niet afwachten, maar doorpakken
In de Sintenbuurt en de Generalenbuurt bleek er nog geen betaalbaar alternatief voor aardgas binnen handbereik te zijn. Zo werd het doel in de buurtplannen bijgesteld van aardgasvrij naar aardgasvrij-voorbereid: klaar voor de switch, ongeacht wat straks de warmtebron wordt. Voor ’t Ven is het technische onderzoek nog gaande; deze buurt kan mogelijk worden aangesloten op een bestaand warmtenet. Het buurtplan mist daardoor nog belangrijke gegevens voor de afronding. Maar het meedenkteam staat niet stil. In plaats van af te wachten, is er alvast een Energieloket opgericht dat onder meer collectieve acties opzet in de buurt.
Trots op verbinding – zicht op vervolg
Wethouder Rik Thijs nam op 5 februari het buurtplan van de Sintenbuurt in ontvangst en vijf dagen later van de Generalenbuurt. Roozbeh: “Ik ben enorm trots op die plannen. Alleen al dat in alle buurten zo veel mensen bereid zijn om vrijwillig mee te denken, vind ik geweldig. We zien ook dat deze trajecten bijdragen aan de sociale cohesie in de buurten. Zo willen bewoners van de Generalenbuurt een platform oprichten dat naast de warmtetransitie ook andere thema’s rondom leefbaarheid wil oppakken. Daar zijn wij als gemeente ook heel blij mee. Én we weten dankzij deze pionierstrajecten nu veel beter hoe we verder willen. Zowel met deze wijken als met wijken die nog aan de start staan. Mooie resultaten!”
Lees hier meer over de Wijkaanpak Energie
Op de foto buurtbewoners van de Generalenbuurt tijdens het presenteren van hun plan
