apr 22, 2024 | aardgasvrij, buren met buurkracht, nieuws
In de nieuwbouwwijk van het Overijsselse havenplaatsje Zwartsluis, zette inwoner Cees Selles zich samen met zijn buurtgenoten in om een energiebeweging in gang te zetten. Eentje die het aanzicht en de duurzaamheid van de wijk veranderde. Wat begon als een bescheiden initiatief voor zonnepanelen, groeide uit tot een uitgebreid project om de hele wijk van het gas af te halen. In dit artikel lees je hoe het allemaal tot stand kwam.
Samenwerken met Buurkracht
Het begon allemaal in 2018. Cees werd benaderd door de gemeente om naar een voorlichtingsavond over de energietransitie te komen. Er werd gepraat over energiecoöperaties én Buurkracht was aanwezig. Alex, buurtbegeleider van Buurkracht, stond de inwoners te woord over participatie en wat je als inwoners voor je buurt kunt doen. “Toen heb ik mij samen met een buurtgenoot beschikbaar gesteld om aan de slag te gaan met Buurkracht”, laat Cees weten.
Cees en zijn buurtgenoot gingen meteen over tot actie. “We begonnen met flyers en bereikten veel mensen via Facebook. Ook de Buurkracht Online-pagina van onze buurt werd veel bezocht. Ook de mobiele app van Buurkracht werd er aan toegevoegd.” Met begeleiding van Alex organiseerde Cees met z’n buur een informatieavond in het buurthuis. “Alex schatte het aantal aanwezigen op 40 huishoudens. Maar het werden er geen 40. En ook geen 80. Het werden er 110! De gehuurde ruimte was te klein, zo hard ging het met het aantal geïnteresseerden”, vertelt Cees vol enthousiasme.
Om tafel met de provincie
De eerste actie die van start ging, was die van het inkopen van zonnepanelen, compleet met het selecteren van een exclusieve leverancier. Die implementatie kende echter initiële uitdagingen, vooral toen bleek dat de huizen in de wijk mogelijk niet voldoende zouden hebben aan alleen zonne-energie om volledig van het gas af te kunnen. “We moesten onze plannen heroverwegen en hebben toen een belangrijke bijeenkomst belegd met alle betrokken stakeholders, waaronder de provincie en het Rijkswaterstaat,” legt Cees uit.
Het werd een hele interessante avond. “We stelden voor om van de wijk een proeftuin te maken voor duurzame energie. Dat resulteerde in een subsidie van een ton voor verder onderzoek. Als uit ons onderzoek bleek dat alle huizen van het gas af konden, kregen we die ton. Dat gaf geen goed gevoel: dan moesten we onze buurman dwingen van het gas af te gaan.”
Gelukkig werd de regeling er uit gehaald. Samen met buurtbegeleider Alex en de gemeente werd er een technisch bureau uitgezocht die hen kon helpen met het uitzoeken wat er in de wijk allemaal kon. Het leverde vijf verschillende varianten op. Wat Cees betrof, ging hij sowieso van het gas af.
Een actie die iedereen aansprak
De echte kracht van het project lag in de manier waarop Cees en het team de gemeenschap bij elkaar brachten. “Het leek ons goed als iedereen in de buurt op de app van Buurkracht Online zou zitten. Dan konden we iedereen makkelijker bereiken. Daarom besloten we een actie op te zetten die laagdrempelig was én iedereen aan zou spreken: een gemeenschappelijke AED. “We kondigden een inzameling aan en binnen een uur hadden we het benodigde geld. Dit was niet alleen een succes voor de AED, maar het hielp ook mensen om de app te downloaden en betrokken te blijven bij onze andere projecten,” zegt Cees.
Het balletje ging rollen. “We zagen dat we ze met behulp van de app konden bereiken. Toen de energiecrisis uitbrak door de oorlog in Oekraïne, begon er wat te veranderen. Opeens hadden we allemaal geïnteresseerde buurtgenoten in zonnepanelen en huishoudens die van het gas af wilden.”
Het verbeteren van het klimaat
Cees schafte zelf in 2016 al zonnepanelen aan. In 2018, toen hij aan de slag ging met Buurkracht, en zich meer ging inlezen en verdiepen in hoe het er voor stond in de wereld, besefte hij dat er meer kon. Hij wilde van het gas af. “Ik wilde iets doen aan het verbeteren van het klimaat. Ik wilde mijn rekening omlaag brengen en CO2-neutraal worden”, legt hij uit. Hij kocht een elektrische auto die op zijn eigen, met zonnepanelen, opgewekte energie rijdt. “Ik heb wel eens bij Milieucentraal uitgerekend op hoeveel CO2-uitstoot ik zat. Alles zag er goed uit, behalve één ding: ik lust té graag vlees”.
Wat energie besparen betreft zit je bij Cees dus goed. “Ik heb zelfs deelgenomen aan de duurzame huizenroute om anderen te adviseren over energiebesparing,” voegt hij toe. “Prachtig om anderen te helpen met vragen over de energierekening. Iedereen heeft z’n eigen getalletjes. Het is mooi om anderen te helpen CO2 te besparen.”
apr 15, 2024 | aardgasvrij, beleidsmaker, nieuws
De foto’s in dit artikel zijn afkomstig van de informatieavond in de buurt ‘De Buitenpepers’ in Den Bosch.
De voordeur van haar klimaatneutrale huis staat open tijdens de klimaatweek en als klimaatburgemeester van Den Bosch hielp ze lange tijd anderen met het verduurzamen van huizen. Monique Jansen, woonachtig in Den Bosch, is een echte natuur- en mensliefhebber. Ze draagt graag haar steentje bij aan het mooier maken van de wereld. “Ik zie zoveel potentieel. We kunnen heel veel doen, ook dichtbij onszelf.”
Anderen helpen
Wat doe je als het milieu je aan het hart gaat, en je partner een financieel persoon is? “Dan ga je je huis verduurzamen!”, concludeert Monique. Samen met haar man kocht ze een oud pand. Ze vroegen subsidies aan en gingen op avontuur. “Al snel ontdekte ik dat het super ingewikkeld was. Je krijgt drie offertes waar drie verschillende adviezen gegeven worden én drie verschillende prijzen op staan. Waar ga je dan voor? Daar word je gewoon gek van. De gewone man gaat dit niet doen.”
Gelukkig hadden Monique en haar man door ervaringen in het verleden al behoorlijk wat kennis. “Het frustreerde mij dat het zo ingewikkeld en moeilijk was om aan informatie te komen. Daarom voelden we ons verplicht om mensen te helpen. Als je niets weet over het verduurzamen van je huis, is het zo lastig om stappen te maken. Maar als je aan de hand meegenomen wordt, gaat het lukken.”
Haar vriend werd opgetrommeld door een installateur waarmee ze werkten om een video te maken over het aanvragen van subsidies. Zelf meldde ze zich aan voor de Duurzame Huizen Route. “Mensen kunnen bij ons thuis kijken hoe wij ons huis verduurzaamd hebben. Ze kunnen langskomen, via de website zich laten inspireren of vragen aan mij stellen via een berichtje. Ons huis is al diverse keren gebruikt als voorbeeldhuis. Zelfs als decor voor promotievideo’s van de provincie!”
Samenwerken met Buurkracht
Lange tijd werkte Monique Jansen als duurzaamheidsmanager bij verschillende organisaties. Toen ze bij de gemeente Den Bosch werkte, leerde ze Buurkracht kennen: “We vroegen ons af hoe we nieuwe bewoners konden verleiden te gaan verduurzamen. Daar hadden we denk- en ontwikkelkracht bij nodig. Toen leerde ik Empuls kennen, een innovatieafdeling van Enexis waar Buurkracht onderdeel van uitmaakte.”
Met behulp van een twee jaar durend programma was het rond: er moesten woningen aardgasvrij gemaakt worden. Monique dacht meteen: “dat moeten we met de kracht van de wijk doen: niet vanuit ons kantoortje bij de gemeente.”
Daar startte de samenwerking met Buurkracht. Met hulp van buurtbegeleider Bernice werd er een wijkaanpak voor de wijk Buitenpepers ontwikkeld. Er kwam geld vanuit de gemeente en er ontstond een actieve energiegroep. Monique werd steeds meer fan van het Buurkracht-concept: “Je tast het privédomein van mensen aan als je het over hun huis hebt. En dan wil je niet over de mensen praten, maar mét de mensen praten. Precies zoals dat met Buurkracht gebeurt.”
Buurt-specifieke informatieavonden
Monique besloot, na diverse generieke informatieavonden vanuit de gemeente, Buurkracht-avonden te organiseren. “Door de data en kennis van Buurkracht konden we mensen doelgericht uitnodigen. We wisten welke profielen er in de wijken aanwezig waren en wat de buurten kenmerkten. Sommige bewoners kregen een brief, en sommigen een kaart.”
Op de informatieavonden van Buurkracht kwamen veel verschillende mensen. “Sommigen hadden elkaar nog nooit gezien, maar woonden wel bij elkaar in de buurt. Dat ontdekten ze toen we een kaart van de wijk ophingen en mensen op de kaart mochten prikken waar ze woonden. Sommigen keken elkaar dan aan van: ‘He?! Ik woon daar ook, maar ik ken je nog helemaal niet.’ Hoe gaaf is het om door dit onderwerp bij elkaar te komen en elkaar te helpen? Je merkte dat sociale interactie was wat mensen nodig hadden.”
“Als je goed naar de buurt kijkt, weet je wat die nodig heeft. Vervolgens maak je zo’n informatieavond buurtspecifiek. In dit geval hadden we een spreker uitgenodigd die een oud pand had gerenoveerd. Een jonge vent van in de 30, good looking, kwam op als een soort celebrity. Daar word je blij van, het enige wat hij deed was het podium op gaan en hij had de mensen al mee. Doe je het op de gemeentemanier, dan krijg je een stuk in het wijkblaadje dat drie mensen lezen, en dan krijg je geen afspiegeling van de buurt”, vertelt Monique.
Meer weten? In de Podcast ‘Zo verduurzamen we een woonwijk’ van BNR Nieuwsradio vertelt Monique hoe zij meegeholpen heeft aan het verduurzamen van de wijk de Buitenpepers.
Klimaatburgemeester van Den Bosch
Monique vond het super leuk om zo bezig te zijn met buurtbewoners. Dat was voor haar een reden om zich aan te melden als klimaatburgemeester voor Den Bosch. “Twee jaar lang heb ik deze titel gedragen. Mensen konden bij mij terecht voor advies. Ze belden bij mij aan of stuurde mij een bericht. Officieel was het een rol voor één week, maar toen heb ik besloten deze ambassadeursrol voor het hele jaar te doen. Het was fijn om mensen te helpen met mijn kennis en ervaringen. Vooral van het delen van mijn ervaring word ik lyrisch.”
Foto gemaakt door Marc Bolsius.
Verduurzamingsschaamte
Door haar activistische en proactieve houding geniet zij nu samen met haar man van een heerlijk klimaatneutraal huis. En daar komt dan de ‘verduurzamingsschaamte’ opeens om te hoek kijken. “Iedereen hoorde je over stijgende maandlasten, die hadden wij niet. Toen voelde ik me wel ver van de werkelijkheid.”
Maar Monique is intrinsiek gemotiveerd, ze doet het voor het milieu. “Ik doe het voor de wereld. Ik kan me doodergeren aan hoe we nu met de aarde omgaan. Terwijl ik zoveel potentieel zie. We kunnen van alles doen, ook heel dichtbij onszelf. Je hoeft het dan niet eens perse alleen voor het milieu te doen, ook voor jezelf. Neem het verduurzamen van je huis, dan woon je in een fijner huis en zijn je energielasten lager. Dat wil je toch? Ik kan er niet over uit als er niets gebeurt.”
okt 30, 2020 | aardgasvrij, succesverhaal
enthousiaste buren
Wat is er nodig om onze buurten voor te bereiden op een aardgasvrije toekomst? In de buurten Hintham en Hinthamerpark, allebei onderdeel van Den Bosch, zijn tientallen enthousiaste buren druk bezig met deze vraag. Tjeu Cornet is een van hen. “Het barst hier van de vitaliteit.”
hoe is het allemaal begonnen?
“Gemeenten in Nederland staan voor de opgave om te zorgen dat wijk voor wijk van het aardgas afgaat. Maar dat lukt alleen als bewoners dat zelf willen en ervoor gaan. Den Bosch was op zoek naar zogenaamde proefbuurten om samen zo’n traject mee te doorlopen: welke stappen zijn nodig om straks over te stappen op een andere warmtebron dan aardgas? Hoe betrek je bewoners daarbij en wat kunnen zij zelf doen? Ik en nog iemand uit de buurt zijn hiervoor gepolst, en al snel was er een groep van zo’n 25-30 mensen om ons heen die wilden meedenken. Zo zijn we in 2019 begonnen,” aldus Tjeu Cornet.
zijn de buurtbewoners wel te porren voor het onderwerp aardgasvrij?
“We gingen als meedenkteam voortvarend van start, met ondersteuning van Buurkracht. Zo werden er drie werkgroepen gevormd die de mogelijkheden voor de buurt uitzochten. Ook organiseerden we bijeenkomsten om buren bij het project te betrekken en op de hoogte te houden. Daar kwamen respectievelijk 300 en 150 buren op af. Je kan dus wel zeggen dat het onderwerp hier enorm leeft in Hintham en Hinthamerpark. Dat is allang zo: in het verleden hebben we ook al een aantal heel succesvolle energiebesparingsacties gehad in de buurt.”
en toen kwam Corona en stopte alles?
“Net toen het voorwerk erop zat voor het te schrijven wijkplan, brak de coronapandemie uit. De derde bijeenkomst die we in de planning hadden staan om de bevindingen van de werkgroepen te presenteren, moesten we daardoor afblazen. Om onze buren toch te informeren, hebben we een brief rondgebracht met een link naar een filmpje op onze website waar ook onze presentaties te vinden zijn.”
wat staat er op de agenda voor de komende tijd?
“Samen met vier buurtgenoten vormen we inmiddels een stuurgroep. We wilden de bal rollend houden, en dat is goed gelukt. Elke week komen we bij elkaar en, als het kan vanwege corona, gaan we binnenkort een weekend in een vakantiehuisje zitten om onze visie op de verduurzaming van de buurt echt goed op papier te zetten. Ondertussen zijn we ook bezig met concrete acties. Want wij, en ook andere buren, willen aan de slag. En dat kan ook, door te kiezen voor acties die altijd goed zijn, wat de visie op onze duurzame wijk ook wordt.”
hoe ziet de eerste actie eruit?
“De eerste concrete actie die loopt, is een zonnepark voor de buurt. Veel woningen in de buurt, zeker in mijn jarendertigwijk, hebben een dak dat niet geschikt is voor zonnepanelen. Met een eigen zonnepark kunnen we toch gebruikmaken van onze eigen, lokaal opgewekte zonne-energie. We hebben een veld op het oog en de voorbereidingen zijn in gang gezet.”
je besteedt flink wat tijd aan het project. Levert het je ook wat op?
“Ondanks het feit dat we door de coronacrisis het directe contact met de buurt lastig kunnen onderhouden, blijft de betrokkenheid enorm. We houden buren op de hoogte via onze website, twee wijkbladen en via berichten op social media. Ik krijg de hele dag van alle kanten mails binnen, en de meedenkgroep barst van de vitaliteit. Er wordt echt meegedacht: hoe komen we verder met z’n allen. Daar krijg ik energie van!”
