Als er iemand is die iets voor z’n buurt overheeft, dan is dat Frank Lieuwen uit Deventer wel. Van bestuurslid zijn van de plaatselijke speeltuin tot het opzetten van een voedselcoöperatie: Frank gaat ervoor. “Samenwerken met buren maakt me gelukkig”, zegt hij. “Het allerleukste is eigenlijk het geklooi met elkaar.” Samen met zijn duurzaamheidsteam maken ze hun wijk steeds een beetje mooier.
Duurzaamheidsteam in actie
Wat doe je als de gemeente laat weten van het gas af te willen? Dan zet je een duurzaamheidsteam op. Frank Lieuwen, uit de Deventerse wijk Zandweerd, kwam in 2018 met een groepje buren in actie. Ze richtten een team op, bestaande uit 25 mensen. Frank is al jarenlang één van de kartrekkers. “Ik ben een milieu- en klimaatbewust persoon. Mijn doel is om onze wijk mooier te maken. Een mooie, duurzame én veilige wijk”.
Het team ging meteen aan de slag. Met hulp van Buurkracht-begeleider Robert Jansen stelde ze een buurtplan op dat uit meerdere onderdelen bestond. “Onze wijk bestaat uit verschillende soorten huizen met vooral veel oude exemplaren. De conclusie was dan ook: isoleren, isoleren”, laat Frank weten.
Het team werd in groepjes opgedeeld en ieder groepje boog zich over een ander onderwerp. Er ontstonden ideeën. “Die ideeën koppelden we meteen terug aan de gemeente. We wilden geen punten zetten, maar komma’s, concrete plannen maken en acties uitvoeren. Met onze ideeën lieten we zien dat we een serieuze gesprekspartner waren. Toen is het gaan rollen”, vertelt Frank.
De eerste grote actie
Samen met Buurkracht werd de eerste grote actie op poten gezet: de ‘groene daken’-actie. Omdat de coronapandemie actief was tijdens dit initiatief, regelden het duurzaamheidsteam, waar Frank onderdeel van uitmaakte, een webinar. Daar kwamen heel wat geïnteresseerden op af. “We nodigden ook een leverancier uit die alles vertelde over de opties en oplossingen. Na afloop verzamelden we alle aanvragen en gingen we langs bij het waterschap. Niet veel later werd ons een subsidie verleend. In 2021 konden we daarom al 750 m² sedumdak plaatsen.”
Als een olievlek verspreidde het groene dakeninitiatief zich door de wijk. “Als je buurman het doet, wil jij het ook, merkten we. Daarom organiseerden we het jaar erop nog zo’n actie. Met succes. In totaal hebben we 2000 m² aan groene daken gelegd.” Omdat de huizen in de wijk zo varieerden, werd er ook rekening gehouden met daken die zware dakbedekking niet aankonden. “Daar hadden we dakbloemweidedaken voor. Dat creëer je door zaden te strooien. Zo hielden we met rekening met iedereen”, voegt Frank toe.
Een gevarieerde wijk
Zandweerd is een grote wijk, bestaande uit 5500 huishoudens. De ene kant van de wijk grenst aan het centrum van Deventer en aan de andere kant vind je de IJssel. Het verschil tussen het nieuwste en oudste huis is 150 jaar. “De ligging van Zandweerd, de hoeveelheid huishoudens en de verschillende soorten huizen maken de wijk mooi. Als ik mijn deur uitstap ben ik zo in hartje Deventer. Maar ik loop ook zo op de dijk bij de IJssel. Een heel veelzijdige wijk”, laat Frank weten.
Die veelzijdigheid maakt de wijk ook complex. “Het verschil in inkomen is namelijk ook enorm. Daardoor is het uitdagender om onze buurtgenoten te bereiken, want je kunt niet één zelfde strategie gebruiken. De één heeft namelijk andere behoeftes dan de ander.” Gelukkig blijft de boodschap hetzelfde. “Alleen de route is anders. Daarom gaan we op zoek naar de behoeftes in onze wijk, want niet iedereen komt uit zichzelf naar je toe. En dat doen we op zo leuk mogelijke manieren. Afgelopen december zetten we kerstbomen neer in de straat waar buurtgenoten hun wensen voor de buurt konden ophangen. Dit werd gedaan om de zichtbaarheid van het duurzaamheidsteam te vergroten.”
De smaak te pakken
Na het groene dakenproject volgden meer buurtacties. Zo organiseerde het duurzaamheidsteam een klussendienst. Heb je een klus te klaren in huis, maar lukt het zelf niet om dat te doen, dan zorgt de klusdienst dat het gebeurt. “Het werkt op basis van wederkerigheid en je mag doen waar je goed in bent. Dus is er iets stuk in je huis en ben je goed in bakken? Dan geef je als tegenruil een lekkere cake aan degene die de klus klaart”.
Het team had de smaak te pakken en ging door. Er werd een deelauto-initiatief opgezet door een paar enthousiaste wijkbewoners waardoor er nu twee elektrische auto’s in de wijk staan die iedereen kan gebruiken. “Een stuk laagdrempeliger en persoonlijker dan de bekendere deelautoplatforms. Je stuurt gewoon een berichtje in de groepswhatsapp en het is geregeld”, vertelt Frank.
Wat kan nog meer gedeeld worden? Juist: eten. Daarom werd er ook een voedselcoöperatie opgezet. Momenteel doen daar twaalf gezinnen uit Zandweerd aan mee. “Op maandag en dinsdag doen we een bestelling bij de boer. Vrijdagmiddag haalt één van de twaalf gezinnen de pakketten op. Het voelt goed om het zo te doen. We genieten van vers eten en slaan onnodige ketens in de voedingsindustrie over”, zegt Frank.
Al die mooie initiatieven werden beloond met eretitels en prijzen. Zo kreeg de klusdienst van Zandweerd een innovatieprijs, uitgereikt door de gemeente Deventer. En in 2021 ontving het duurzaamheidsteam de Overijsselse vrijwilligersprijs van de provincie.
Frank merkt dat hoe meer je organiseert, en hoe meer initiatieven je neemt, het contact met de gemeente steeds beter wordt. “Alhoewel het soms voelt als trekken aan een dood paard als je moet samenwerken met een overheidsinstantie”. Toch blijft het energie geven.
De buurtborrel
Het duurzaamheidsteam is nog altijd actief, met een harde kern van ongeveer zes mensen. “We zijn nooit klaar. We kijken elk jaar weer waar er behoefte aan is. We proberen alles en iedereen aan de praat te krijgen”, vertelt Frank. “Onder andere door de kerstbomenactie. Maar ook door een buurtborrel. Die organiseren wij iedere maand. Dan gaan we ergens zitten en met elkaar kletsen. We buigen ons over duurzame onderwerpen. Uiteindelijk gaat het gesprek niet meer over duurzaamheid maar over wat voor maatregelen de buurman of –vrouw doet. En hoe dat bevalt. De borrel zorgt ervoor dat we het gevoel hebben er niet alleen voor te staan. Doordat we alles met elkaar doen, ontstaat er verbinding. Logisch, als je allemaal hetzelfde doet.”
“Samenwerken met buren maakt me gelukkig, anders ga ik er niet mee door”, voegt Frank als laatste nog toe aan zijn verhaal. “Het geklooi met elkaar is eigenlijk het allerleukste.”